حضرت مهدی(عج) در کلام امام سجاد(ع)

یکی از ویژگی‌های معصومین(ع) نگاه آنان به آخرالزمان است. همه آن بزرگواران، فرمایشاتی را برای این زمان بیان فرموده‌اند تا چگونه زیستن و چگونه بودن را بدانیم. در حقیقت این دور اندیشی یکی از جلوه‌های مهر و محبت آنان به انسان‌های این دوران است.

با توجه به عصر امام زین العابدین(ع) که شاید بدترین روزگار در تاریخ اسلام باشد باید گفت: خفقان و اختناق، نفسها را در سینه‌ها حبس کرده بود و شرایط برای سخنرانی و ارشاد یافت نمی‌شد. لذا امام سجاد(ع) معارف را در قالب دعا و نیایش بیان می‌فرمودند. لذا احادیثی که از این امام همام(ع) برای ما به یادگار مانده کم می‌باشد، ولی با این حال احادیث مربوط به مهدویت از جایگاه ویژه و ممتازی برخوردار است که نمونه‌هایی از آن را یاد آور می‌شویم.

پر کننده زمین از عدل و داد

یکی از فرزندان امام زین العابدین(ع) می‌گوید: هر وقت پدرم می‌خواست در مورد برادرم محمد سخنی بگوید از او باقر تعبیر می‌کرد. یک روز پرسیدم: پدر جان! چگونه است که برادرم را باقر می‌نامید؟ پدرم تبسمی کرد و به سجده رفت و سجده‌اش را طول داد، شنیدم که در سجده عرض می‌کند: بار خدایا! ترا سپاس می‌گویم چه نعمت‌هایی بر ما اهل بیت ارزانی فرموده‌ای. این جمله را چندین بار تکرار کرد و سر از سجده برداشت و فرمود: پسر جان! امامت در نسل اوست تا روزی که قائم ما که درود خدا بر او باد ظاهر شود و زمین را پر از عدل و داد فرماید.[1]

ولادت مخفیانه

امام سجاد(ع) درباره کیفیت تولد امام مهدی(عج) می‌فرماید: ولادت قائم ما بر مردم پوشیده می‌ماند و مردم می‌گویند که هنوز متولد نشده است. این برای آن است که به هنگام ظهور بیعت کسی در گردن او نباشد.[2]

امام چهارم(ع) یکی از علت‌های تولد پنهانی و غیبت امام مهدی(عج) را در این روایت بیان می‌فرماید. یعنی اگر دشمنان و دستگاه بنی العباس از تولد حضرتش باخبر شوند، از او برای تثبیت حکومت خود ایشان بیعت می‌گیرند. و حال آنکه امام مهدی(عج) مخفیانه متولد و در پس پرده غیبت به سر می‌برند تا اینکه با هیچ یک از طاغوت‌ها بیعت نکند.

صاحب دو غیبت

سید الساجدین و زین العابدین سال‌ها قبل از تولد آخرین محبت الهی درباره غیبت امام مهدی(عج) می‌فرماید:  برای قائم ما دو غیبت است، که یکی از آن‌ها طولانی تر از دیگری است. غیبت اول شش روز، شش ماه و شش سال است، ولی غیبت دیگری به قدری طولانی خواهد بود که بیشتر قائلین به آن از اعتقاد خود برمی‌گردند. در امامت او ثابت قدم نمی‌ماند، جز کسی که ایمانش قوی و معرفتش کامل باشد و در برابر داوری‌های ما تردیدی به خود راه ندهد و در برابر ما کاملاً تسلیم باشد.[3]

علامه مجلسی در شرح این حدیث می‌نویسد: شاید این حدیث اشاره به تحولات وضع آن حضرت در غیبت صغری باشد که در شش روز اول، منحصراً اهل بیت آن حضرت از ولادت آن مهر تابان آگاه بودند و در شش ماه اول، خواص شیعیان و نزدیکان از آن مطلع شدند و در شش سال اول، غالب شیعیان از آن آگاه شدند و بعد از شش سال (بعد از شهادت امام حسن عسکری (ع) خبر ولادت منتشر شد.[4]

شباهت با انبیاء

امام سجاد(ع) درباره نشانه‌ها و شباهت‌های امام مهدی با سایر انبیاء(ع) می‌فرماید: در قائم ما شش نشانه از شش پیامبر هست، نشانی از حضرت نوح، نشانی از حضرت ابراهیم، نشانی از حضرت موسی، نشانی از حضرت عیسی، نشانی از حضرت ایوب و نشانی از حضرت محمد که درود خدا بر آن‌ها باد.

نشانه او از حضرت نوح، عمر طولانی اوست.

نشانه او از حضرت ابراهیم، تولد پنهانی و کناره‌گیری او از میان مردم است.

نشانه او از حضرت موسی، ترس و وحشت وغیبت اوست.

نشانه او از حضرت عیسی، اخلاف مردم در حق اوست.

نشانه او از حضرت ایوب، فرج بعد از شدت اوست.

و اما نشانه او از حضرت محمد(ص) قیام به شمشیر اوست.[5]

امام مهدی(عج) وارث تمام انبیاء و اولیاء است و آنچه تمام خوبان عالم دارند، او همه آن‌ها را دارد.

فتنه‌های عصر غیبت

امام چهارم(ع) به ابا خالد کابلی درباره فتنه‌های این زمان و راه رهایی از آن می‌فرماید:

ای ابا خالد! برای شما فتنه‌هایی چون پاره‌های شب تاریک پیش خواهد آمد، از این فتنه‌ها نجات نمی‌یابد جز کسی که خداوند از او پیمان گرفته باشد، که آن‌ها مشعل‌های هدایت و سر چشمه‌های دانش و فضیلت هستند. خداوند به وسیله آن‌ها از هر فتنه ظلمانی نجات می‌دهد، گویی صاحب شما را می‌بینم که در پشت کوفه با سیصد و سیزده نفر در سرزمین نجف حرکت می‌کند، جبرئیل در طرف راست او، میکائیل در طرف چپ او و اسرافیل در پیشاپیش او حرکت می‌کنند و پرچم رسول اعظم(ص) با اوست.[6]

استقامت و صلابت

امام زمین العابدین ثواب و اجر منتظران ثابت قدم را این گونه بیان می‌فرماید: کسی که در زمان غیبت قائم ما(ع) بر موالات ما ثابت بماند، خداوند به او پاداش هزار شهید از شهدای بدر و احد عطا می‌فرماید: [7]

در روایات فراوانی از سختی‌های دوران غیبت گفتگو شده است. لذا هنگامی که استوار ماندن در این عصر این قدر سخت و دشوار باشد، طبعاً پاداش بسیار والایی دارد که حدیث فوق گویای این حقیقت است.

این موارد گوشه‌ای از بیانات امام سجاد(ع) نسبت به قضیه مهدویت است. علاقه‌مندان می‌توانند به کتاب‌های زیر مراجعه فرمایند.

1.معجم احادیث الامام المهدی (عج)، کورانی و دیگران، ج 2، ص 189

2. کمال الدین، شیخ صدوق، ج 1، ص 585

3. معجم احادیث الامام المهدی (ع9، کورانی و دیگران، ج 2، ص 189

4 .یاد مهدی، خادمی شیرازی، ص 141

 پی نوشت‌ها:

[1] کفایت الاثر، ص 237.

[2] اعلام الوری،ص 2و4

[3] کمال الدین، ج 1، ص 586؛ به نقل از یار مهدی، ص 143.

[4] بحار الانوار، ج 51، ص 135.

[5] محجه البیحنا، ج 4، ص 338؛ یار مهدی، ص 149.

[6] بحار الانوار، ج 51، ص 135.

[7] اعلام الوری، ص 402؛ کمال الدین، ج 1، ص 592.