تبیین مهدویت و سخن از این باور اصیل شیعی مسئله‌ای است که از زمان پیامبر اکرم(ص) تا دوران امامت بابرکت امام عسکری(ع) در سیره نظری و عملی آن حضرات(ع) تبلور داشته و به طرق مختلف سعی کرده‌اند تا مهدویت، غیبت حضرت حجت(عج)، شیوه‌های انتظار، شرایط ظهور و ... را برای منتظران بیان کنند تا سره از ناسره و ادعاهای دروغین از این باور راستین تمییز داده شود.
حضرت موسی بن جعفر(ع) نیز از این قاعده مستثنی نبوده‌اند و در طول امامت بابرکت خویش به طرق مختلف در این باره تصریحاتی داشته‌اند که در طول تاریخ راهگشای شیعه بوده است.
از این رو، به مناسبت فرا رسیدن سالروز ولادت باسعادت امام کاظم(ع) مروری کرده‌ایم بر آراء و احادیث مهدویِ هفتمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت(ع)؛ که از نظرتان می‌گذرد:
ذکر او در دل اهل ایمان غایب نخواهد بود
یکی از اصلی‌ترین مباحث مهدوی که حضرت موسی بن جعفر(ع) تبیین کرده‌اند، مسئله غیبت امام عصر(عج) و عدم حضور ظاهری امام در میان امت برای مدت نامعلوم است؛ چنان که نقل شده:
از امام کاظم(علیه‌السلام) پرسیده شد: در میان ائمه(علیهم‌السلام) کسی هست که غیبت گزیند؟
پاسخ فرمود: «آری، او از دیدگان مردم غایب است، اما ذکر او در دل اهل ایمان غایب نخواهد بود. وی دوازدهمین ماست. خداوند هر سختی را برایش آسان و هر امر مشکلی را سهل می‌گرداند. برایش گنج‌های زمین آشکار و هر مقصد دور نزدیک می‌گردد. طومار زندگی ظالمان توسط او درهم پیچیده می‌شود. و بالاخره هر شیطان پلیدی به دست او نابود می‌شود. او فرزند بانوی کنیزان است که ولادتش بر مردم پنهان می‌ماند و نام بردن (بیان نشانه) او بر آنان جایز نباشد، تا آن‌که خداوند(عزّوجلّ) ظهور او را فراهم کند و به واسطه وی زمین را پر از قسط و عدل سازد، همان گونه که از ظلم و ستم پر شده باشد.»(۱)
تفسیر آیه «یُحْیِی الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا»
از دیگر مباحث مهمی که امام کاظم(ع) در موضوع مهدویت به آن تصریح داشته‌اند، احیای زمین به وسیله عدالت مهدوی آنهم بعد از مرگ بواسطه رواج ظلم و ستم است، چنان که ایشان در تفسیر آیه شریفه «یُحْیِی الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا» (۲) یعنی خداوند زمین را بعد از مردن زنده می‌گرداند، فرمودند:
«این زنده کردن به این نیست که با باران زمین را زنده کند بلکه خداوند مردانی را (حضرت مهدی(عج) و یاران او) برمی‌انگیزد تا اصول عدالت را زنده کنند؛ پس زمین در پرتو عدل زنده می‌شود و اجرای عدل و حدود الهی در زمین مفیدتر از چهل روز بارندگی می‌باشد.»(۳)
فضیلت انتظار
از دیگر مباحث مهدوی که در سیره کلامی حضرت موسی بن جعفر(ع) به چشم می‌‌خورد و می‌تواند روح امید را در منتظران در تاریکی‌ها و سختی‌های عصر غیبت حفظ کند، مسئله فضیلت انتظار است؛ امام کاظم (علیه السلام) در مورد فضیلت انتظار چنین می‌فرمایند:
«خوش به حال آن دسته از شیعیان ما که در غیبت قائم(عج) ما چنگ به دوستی ما زده و بر محبت ما ثابت می‌مانند و از دشمنان ما بیزاری می‌جویند، آنها از ما و ما از آنها هستیم ... خوشا به حال آنها به خدا قسم آنها در قیامت در درجه‌ی ما خواهند بود...»(۴)
ایشان همچنین به نقل از رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند:
«کسی که می‌خواهد در حالی خدا را ملاقات کند که ایمان او کامل و اسلام او نیکو باشد، پس به ولایت حجة بن الحسن(علیه‌السلام) که همه در انتظار اویند، معتقد شود.»(۵)
اشاره به غیبت امام عصر(عج)
مبارزه با مدعیان دروغین و مصونییت مهدویت از انحراف از دیگر اقدامات امام کاظم(ع) در مسئله مهدویت است، چنان که نقل شده: یونس‌بن عبدالرحمان از امام موسی کاظم (علیه‌السلام) پرسید: آیا شما قائم و بر پا دارنده حق هستید؟
فرمود: «من قائم و برپا دارنده حق هستم. اما آن قائمی که زمین را از دشمنان خدا پاک می‌کند و زمین را بعد از آن‌که از ظلم پر شده باشد، لبریز از عدالت می‌سازد، پنجمین نسل من خواهد بود. او غیبتی خواهد داشت، طولانی، که از بیم جان خود نهانی می‌گزیند. در آن (غیبت) گروهی (از شیعیان) طریق ارتداد پیش می‌گیرند و گروه‌هائی دیگر ثابت قدم می‌مانند»؛
سپس فرمود: «خوش به حال آن شیعیان ما که در غیبت قائم ما به محبت ما تمسک جویند و به ولایت ما استوار، و از دشمنان ما بیزار باشند. آنان از ما و ما از آنان هستیم. ایشان در برابر امامت ما سر تسلیم و رضا نهادند و ما نیز از شیعه بودن آنان راضی و خشنودیم. خوش به حال آنان، به خدا سوگند که آنان در روز قیامت در درجات ما میباشند».(۶)
پی‌نوشت‌ها:
۱- بحارالانوار، ج 51، ص 150
۲-قرآن کریم -روم ،50؛
۳-میکال المکارم -ج1ِ-ص18؛
۴- بحارالانوار، ج15، ص151؛
۵-بحار الانوار، ج 27، ص108، ح80
۶-کمالالدین، ج2، ص361
